Τι συμβαίνει στην Νέδουσα του Ταϋγέτου την Καθαρά Δευτέρα ;

Τράγοι με κουδούνια, μουτζουρωμένα πρόσωπα από καπνιά φούρνου, παραδοσιακή φασολάδα, αυθόρμητο γλέντι, δημιουργικός αυτοσχεδιασμός, ένας γάμος, μια κηδεία, Ζωή- Ανάσταση και ευχές Καλοχρονιάς στα μέσα του Μάρτη! Αυτές είναι οι εικόνες που συνθέτουν το σκηνικό την Καθαρά Δευτέρα στην Νέδουσα του Ταϋγέτου.

Το δρώμενο της Ευετηρίας

Στην ορεινή Νέδουσα του νομού Μεσσηνίας ένα ιδιαίτερο έθιμο αναβιώνει την ημέρα της Καθαρά Δευτέρας το δρώμενο της Ευετηρίας για να εξασφαλιστεί η καρποφορία των ανθρώπων και της γης. Ευετηρία σημαίνει καλοχρονιά και εννοείται η γεωργική ευφορία και αφθονία της γης για καλή σοδιά. Είναι από τα πιο ολοκληρωμένα δρώμενα που συναντάμε στον ελλαδικό τόπο με μια σειρά από τελετουργικές πράξεις που εκτελούνται από τον «θίασο» με την συμμετοχή των επισκεπτών. Τι κάνει το έθιμο τόσο μοναδικό; Η ενεργή συμμετοχή σου! Δεν υπάρχουν θεατές αλλά συμποσιαστές και συνεορταστές, είναι το μήνυμα που στέλνουν οι Νεδουσαίοι.

Καθαρά Δευτέρα στην Νέδουσα

Από νωρίς το πρωί δημιουργείται μια ξεχωριστή ατμόσφαιρα. Ο ήχος του νταουλιού καλεί τα μέλη του θιάσου να φορέσουν τα «παλιά τους», να στεφανωθούν με πλεγμένα φύλλα κισσού και να ξεκινήσουν το ομαδικό μουτζούρωμα από καπνιά παραδοσιακού φούρνου. Μην μουτρώνεις, δεν γλιτώνεις! ο Καλόγερος μουτζουρώνει στο πρόσωπο κάθε παρευρισκόμενο ως σύμβολο ισότητας και αντιβασκανίας.

Ακολουθεί ο Αγερμός, μια πομπή που προπορεύονται τα παραδοσιακά όργανα του χωριού, το νταούλι και η φλογέρα και επισκέπτεται όλα τα σπίτια του χωριού για ευχές  καλοχρονιάς. Σαρακοστιανά εδέσματα και ντόπιο τσίπουρο τρατάρονται σε όλους και αφού η πομπή ευχηθεί αφθονία ως αντάλλαγμα προσφέρονται φαγητά στο τεράστιο καλάθι που την συνοδεύει για να καταναλωθούν στο κοινό γλέντι στην πλατεία. Μην διστάσεις στο κάλεσμα της πομπής να την ακολουθήσεις και να γευτείς την ζεστή φιλοξενία των ανθρώπων, άλλωστε αυτό είναι και το νόημα του εθίμου ,το ξύπνημα της αναγέννησης της γης με την ενεργή συμμετοχή όλων.

Η επόμενη πράξη της τελετουργίας σε βρίσκει στην πλατεία του χωριού όπου διαδραματίζεται ο χορός των τράγων. Τραγόμορφοι ζωσμένοι με σειρές από κουδούνια, καλυμμένα πρόσωπα, κέρατα και μεγάλη ορμή επιδίδονται σε έναν ασυγκράτητο χορό παριστάνοντας την ορμητική διάθεση των ζώων για αναπαραγωγή την άνοιξη.

Σειρά έχει η πιο κατανυκτική στιγμή του δρώμενου, της Άροσης και της Σποράς. Τα γέλια σταματούν και με μεγάλη σοβαρότητα και ιερότητα βγαίνουν στην πλατεία δύο μέλη του θιάσου παριστάνοντας τα ζεμένα βόδια και υπό την καθοδήγηση του ζευγολάτη οργώνουν την πλατεία τρεις φορές με φορά αντίθετη του ρολογιού. Στο πρόσφορο έδαφος τα υπόλοιπα μέρη του θιάσου σκορπάνε τους σπόρους.

Η εφευρετικότητα και ο αυθορμητισμός είναι τα κυρίαρχα συστατικά της επόμενης πράξης. Η τέλεση του γάμου με παππά και με κουμπάρο ενώπιον όλης της πλατείας είναι γεγονός. Ασυγκράτητο γέλιο, απίθανες στιχομυθίες και αυτοσχέδιες ευχές για τεκνοποίηση του ζευγαριού. Μη χάνοντας χρόνο ξεκινούν άμεσα τις προσπάθειες στην οργωμένη πλατεία. Δυστυχώς, ο γαμπρός πεθαίνει. Και η τελευταία πράξη παίζεται με την τέλεση μιας κωμικής κηδείας με θρήνο και μοιρολόγια κλείνοντας με την ανάσταση, που συμβολίζει την αναγέννηση της φύσης.

Νέδουσα

Σκαρφαλωμένη  σε υψόμετρο 701 μέτρων στην καρδιά του κατάφυτου Ταϋγέτου, 20 μόλις χιλιόμετρα από την Καλαμάτα η Νέδουσα είναι ένα ακόμα κρυμμένο στολίδι που αξίζει να ανακαλύψεις. Δεν θα σε γοητεύσει τόσο η οικιστική αρχιτεκτονική της όσο το παρθένο φυσικό κάλλος της και η λιτή γοητεία της.  Άγρια φαράγγια, γραφικά ξωκκλήσια, πέτρινα τοξωτά γεφύρια, ιστορικά μοναστήρια και παλιοί νερόμυλοι συνθέτουν το ψηφιδωτό του χωριού. Εδώ γεννήθηκε το 1787 ο Έλληνας αγωνιστής Νικήτας Σταματελόπουλος, γνωστός ως  Νικηταράς και με το παρατσούκλι ο Τουρκοφάγος. Η προτομή του στέκεται στην πλατεία του χωριού και η οικεία του που αποκαταστάθηκε πρόσφατα αποτελεί έναν σπουδαίο λαογραφικό θησαυρό με αντικείμενα από την εποχή εκείνη. Η Νέδουσα λόγω του ιδιαίτερου ανάγλυφου της  αποτελεί προορισμό για τους λάτρεις τις αναρρίχησης με πάνω από 60 διαδρομές.

Που θα μείνεις

Εάν αποφασίσεις να μείνεις και να απολαύσεις περισσότερο την περιοχή του Ταϋγέτου ακολουθεί μια εξαιρετική πρόταση. Το ξενοδοχείο ΔΕΝΘΙΣ στην Αρτεμισία αποτελεί μια νέα έλευση στην ορεινή Μεσσηνία που συνδυάζει την νεωτερικότητα και την παράδοση. Διαθέτει εστιατόριο με μενού που αναδεικνύει τις τοπικές γεύσεις, θερμαινόμενη πισίνα με υδρομασάζ καθώς και γυμναστήριο, υπηρεσίες που εκτοξεύουν την εμπειρία.

Πως θα πας

Από Αθήνα θα φθάσεις στην Νέδουσα οδικώς μέσω της Καλαμάτας σε περίπου 2,5 ώρες/ 200 χιλιόμετρα. Η απόσταση από Καλαμάτα για Νέδουσα δεν ξεπερνά τα 40 λεπτά/ 25 χιλιόμετρα. Πάρε την παλαιά Εθνική οδού Καλαμάτας- Σπάρτης και μέσα από μια φιδογυριστή διαδρομή με εντυπωσιακές εναλλαγές τοπίου στρίψε αριστερά πριν το ύψος της Αρτεμισίας και ακολούθησε την σήμανση για την Νέδουσα.