Στη καρδιά της Ηπείρου έχει απλώσει τη γοητεία της η μεγαλύτερη σουλτάνα των Ιωαννίνων, η λίμνη Παμβωτίδα. Γνωστή στους περισσότερους ως λίμνη των Ιωαννίνων, αποτελεί τον υδάτινο καθρέφτη των ορεινών όγκων Μιτσικέλι και Τομάρου που την αγκαλιάζουν. Όποια εποχή και να την επισκεφτείς σε συνεπαίρνει. Παγωμένη ζωγραφιά τον χειμώνα, λουλουδιασμένη οπτασία την άνοιξη, ειδυλλιακά ρομαντική το καλοκαίρι, μπακιρένια ομορφιά το φθινόπωρο. Μην αρκεστείς όμως στη κλασική περατζάδα κάτω από το κάστρο της πόλης αλλά γνώρισε τα μυστικά της και σκάλισε την ιστορία της ακολουθώντας την παραλίμνια διαδρομή των 30χλμ της. Η συναρπαστική κυκλική διαδρομή γύρω από τη μυστηριώδη λίμνη των Ιωαννίνων θα σε ανταμείψει. Και θα εντυπωσιαστείς με αυτά που θα ανακαλύψεις.
ΠΑΡΑΛΙΜΝΙΑ ΚΥΚΛΙΚΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ
Πριν μπούμε στο αυτοκίνητο για να ξεκινήσουμε την παραλίμνια οικο-περιπέτεια μας θα σε κατατοπίσω γεωγραφικά για να αποκτήσεις μια εικόνα για την διαδρομή που θα ακολουθήσουμε. Έχω ετοιμάσει και σχετικό χάρτη.
Πλατεία Μαβίλης /Αμφιθέα / Πορθμείο Ντραμπάτοβας /Πηγή Ντραπάτοβα / Μονή Ντουραχάνη / Λογγάδες / Μονή Καστρίτσας / Κατσικά / Ανατολή /Οδός Γαριβάλδη/ Οδός Διονυσίου Φιλοσόφου
ΑΜΦΙΘΕΑ
Αρχή και τέλος της διαδρομής μας είναι η φημισμένη πλατεία Μαβίλη στο μόλο ,το σημείο αναφοράς των Ιωαννίνων.
Κινούμαστε αριστερά, βγαίνοντας έξω από την πόλη με κατεύθυνση το Πέραμα. Αν δεν έχεις επισκεφτεί το σπήλαιο του Περάματος είναι μια καλή ευκαιρία να το κάνεις. Αξίζει να δεις αυτό το σπάνιο και ιστορικό εύρημα. Λίγο μετά το χωριό Αμφιθέα, πάτα φρένο και κάνε μια στάση. Στα δεξιά σου βρίσκεται ένα μικρό αυτοσχέδιο λιμανάκι, μια ανάσα από το νησάκι των Ιωαννίνων. Ανάμεσα στις πυκνές καλαμιώνες και πάνω στην υδρόβια βλάστηση, ξεπροβάλλουν δειλά τα πολύχρωμα καΐκια των ντόπιων. Τα λιμνίσια καΐκια όπως λέγονται με το ιδιαίτερο ατρακτοειδές σχήμα τους και τον επίπεδο πυθμένα τους βάζουν την πινελιά τους σε αυτό το πανέμορφο σκηνικό. Αυτή η μικρή λωρίδα γης μου αποκαλύπτει πάντα τις πιο όμορφες εικόνες και πάντα απολαμβάνω τον χρόνο μου εδώ.
ΝΤΡΑΜΠΑΤΟΒΑ
Στα περίπου 500 μέτρα πιο κάτω, αναδύεται η σκοτεινή Ντραμπάτοβα; είναι η μεγαλύτερη πηγή που τροφοδοτεί την λίμνη. Βρίσκεται αριστερά της εισόδου του ομώνυμου εστιατορίου κάτω από έναν μαύρο βράχο. Μοιάζει και είναι λίγο τρομακτική, εδώ που τα λέμε! Το αποδεικνύει και η ιστορία που συνδέεται με την συγκεκριμένη πηγή. Λέγεται λοιπόν ότι δεν είχε ποτέ εισχωρήσει κανείς στο εσωτερικό κοίλωμα της πηγής μέχρι που την επισκέφτηκε ο Αλή Πασάς και ανάγκασε τον τσοχαντάρη του να την εξερευνήσει. Εκείνος δίστασε μπροστά στη θέα της σπηλιάς και ο Αλή τον απείλησε πως θα του πάρει το κεφάλι. Όταν βγήκε απευθυνόμενος έντρομος στον πασά του λέει “Κόψε με καλύτερα Πασά μου, παρά να με βάλεις σε αυτή τη μαύρη κόλαση“.
Πολλές τέτοιες ιστορίες με μικρή ή με μεγάλη δόση αλήθειας ή με μπόλικη φαντασία, έχει να μας διηγηθεί αυτός ο τόπος. Μύθοι και θρύλοι του παρελθόντος διατηρούνται ζωντανοί στους αιώνες και σίγουρα κάτι θα έχει πάρει κι εσένα τ’αυτί σου : για τη κυρά Φροσύνη, τον Αλή Πασά, τη κυρά Βασιλική.
Έχει όμως και καταπληκτική κουζίνα η Ήπειρος και αυτό δεν είναι μύθος! Ποιος δεν έχει γευτεί τις φημισμένες γιαννιώτικες πίτες; Η λουλουδιασμένη αυλή του εστιατορίου Ντραμπάτοβα μας καλεί να απολαύσουμε ένα υπέροχο γαστρονομικό ταξίδι δίπλα στη λίμνη με μια εξίσου υπέροχη θέα στο νησάκι.
ΜΟΝΗ ΝΤΟΥΡΑΧΑΝΗ
Το νήμα της διαδρομής μας συνεχίζει να ξετυλίγεται με μια επίσκεψη στη Μονή Ντουραχάνη. Από εδώ θα ατενίσουμε από ψηλά την ακατανίκητη γοητεία της λίμνης και της γύρω ζωής της. Αλλά και θα βιώσουμε μια στιγμή ηρεμίας και γαλήνης στον περίβολο και στο εσωτερικό του πανέμορφου αυτού μοναστηριού. Πρόκειται για ένα υπέροχο και ξεχωριστό μοναστήρι, όπως ξεχωριστή είναι και η ιστορία του.
Η Ιερά μονή της Ντουραχάνης είναι αφιερωμένη στη γέννηση της Θεοτόκου και είναι χτισμένη δίπλα στην αγκαλιά της λίμνης στους πρόποδες του όρου Μιτσικέλι. Λέγεται ότι χτίστηκε το 1434 από τον Ντουραχάν Πασά, μπέη της Ρούμελης κατά τη διάρκεια της πολεμικής του αποστολής στο Αργυρόκαστρο. Η ιστορία αναφέρει ότι ο Ντουραχάν Πασάς γεννημένος από χριστιανούς γονείς σταμάτησε να ανάψει ένα κερί στο εικονοστάσι που σήμερα είναι η μονή. Φεύγοντας για τον προορισμό του πέρασε με το στρατό του πάνω από τα παγωμένα νερά της λίμνης, χωρίς να έχει καμία απώλεια. Συνειδητοποίησε τι ακριβώς είχε συμβεί όταν πάτησε στη στεριά. Στην επιστροφή του από το Αργυρόκαστρο και ενώ είχε κερδίσει την μάχη, κατευθύνθηκε στο εικονοστάσι και στη θέση του έχτισε την Μονή. Ακόμη ένας θρύλος ή μια αληθινή ιστορία; Για τους περισσότερους πάντως είναι η πιο επικρατέστερη εκδοχή.
Αφήνοντας πίσω μας τη Μονή Ντουραχάνη, βρίσκουμε χώρο και σταθμεύουμε για να περπατήσουμε δίπλα στη λίμνη, ανάμεσα στις πρασιές καλαμωτές. Προς έκπληξή μας πέφτουμε πάνω στους μόνιμους πρωταγωνιστές αυτού του οικότοπου, σε ένα κοπάδι αγριόπαπιες. Ανταποκρίνονται στο κάλεσμά μας και εμείς στη δική τους φιλοξενία.
Πλησιάζοντας στα λιμνίσια λιβάδια φανερώνεται όλη η ομορφιά του οικοσυστήματος της λίμνης. Σε αυτό το υπέροχο πάντρεμα του υγρού στοιχείου και της στεριάς βόσκουν ανέμελα αγελάδες και άλογα και βρίσκουν καταφύγιο σπάνια είδη πτηνών. Κι εμείς βρίσκουμε χρόνο για παιχνίδι.
Το τοπίο, τα ζώα, ο ουρανός όλα συντελούν σε ένα ονειρικό σκηνικό! Ένα έργο τέχνης από το χέρι του μεγαλύτερου καλλιτέχνη του σύμπαντος.
Οδηγώντας προς το χωριό Λογγάδες, αυτό το ταξίδι των αισθήσεων συνεχίζεται. Η ματιά μου απλώνεται αχόρταγα στα ήρεμα νερά της λίμνης και αγγίζει τις αραχνοΰφαντες βουνοκορφές. Κατέβασε το παράθυρο και άφησε να σε πλημμυρίσουν αυτές οι τελευταίες εικόνες γιατί το τοπίο αλλάζει με την είσοδο μας στους Λογγάδες. Μπροστά σου ξεδιπλώνεται ο εύφορος γιαννιώτικος κάμπος με τα ξανθά λιβάδια του και τις ψηλόλιγνες καλαμποκιές του. Το χώμα έχει ζωή και άρωμα. Κλείνω τα μάτια μου και ρουφάω όλες τις εικόνες και τις μυρωδιές του.
ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΚΑΣΤΡΙΤΣΑΣ
Διασχίζουμε λίγα χιλιόμετρα ανάμεσα σε σπαρτά και οργωμένα χωράφια, προσπερνώντας το χωριό Βασιλική με κατεύθυνση το χωριό Καστρίτσα για να καταλήξουμε στον λόφο της. Ο λόγος αυτής της μικρής παράκαμψης είναι η οχυρωμένη ακρόπολη της Καστρίτσας που ταυτίζεται με την αρχαία πόλη Τέκμωνα, όπου έζησε η Ολυμπιάδα, η μητέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Προτιμήσαμε να ακολουθήσουμε την εναλλακτική διαδρομή από την επαρχιακή οδό Ιωαννίνων-Καστρίτσας που οδηγεί στη Μονή Αγ. Ιωάννη Προδρόμου. Η μονή είναι χτισμένη εντός των τειχών της Ακρόπολης γύρω στον 11ο με 12ο αιώνα και σήμερα λειτουργεί ως γυναικείο μοναστήρι. Το σημείο προσφέρει ένα μοναδικό πανόραμα στον μέγα κάμπο που σαν παρθένο πράσινο δίχτυ ξετυλίγεται ως τις όχθες της λίμνης.
Από εδώ ξεκινάνε μονοπάτια χιλιάδων χρόνων, ακολούθησε τα και ταξίδεψε στους αιώνες μέσα από τα σημαντικά ευρήματα που κατοικούν εδώ από τον 3ο αιώνα Π.Χ. Πρόκειται για ένα από τους μεγαλύτερους και σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους της ηπείρου. Η περιήγηση είναι ενδιαφέρουσα, ευχάριστη και αναζωογονητική καθώς συνδυάζει έντονα και το φυσικό στοιχείο. Θα μπορούσε κάλλιστα να αποτελέσει ένα υπέροχο αρχαιολογικό πάρκο. Στα ριζά του λόφου σε σημείο ορατό από τον δρόμο βρίσκεται το σπήλαιο της Καστρίτσας που μαρτυρεί ανθρώπινη δραστηριότητα από την παλαιολιθική εποχή.
Και κάπου εδώ, μετά από 30χλμ περίπου το παραλίμνιο οδοιπορικό μας τελειώνει περνώντας από την Κατσικά και την Ανατολή για να επιστρέψουμε στη πόλη των Ιωαννίνων. Παρκάρουμε στο ανοιχτό δημοτικό πάρκινγκ της οδού Γαριβάλδη και συνεχίζουμε με τα πόδια τη γνωστή περατζάδα της Διονυσίου Φιλοσόφου που μας οδηγεί στην αρχή του τέλους μας: στη πλατεία Μαβίλη και στον μόλο.
Ελπίζω να απόλαυσες τη βόλτα μας στην μαγευτική Παμβωτίδα. Η κυκλική διαδρομή της αθέατης πλευράς της λίμνης των Ιωαννίνων κρύβει ακόμη πολλές μικρές εκπλήξεις που αξίζει να τις ανακαλύψεις!